Παιδί και σωστή στάση: 8 έξυπνοι τρόποι για να το πετύχετε

Η νέα σχολική χρονιά ξεκίνησε και οι γονείς, μεταξύ άλλων, ανησυχούν και για τη στάση του σώματος των παιδιών τους. Φράσεις, όπως «πίσω τους ώμους» ή «μην καμπουριάζεις», είναι συχνές στην προσπάθεια να αποτρέψουμε το παιδί από την κακή στάση σώματος. Χρειάζεται μήπως και κάτι άλλο; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Τι είναι η στάση του σώματος
Τα παιδιά περνούν πολλές ώρες καθισμένα στο θρανίο του σχολείου, στο φροντιστήριο, αλλά και στο σπίτι. Η στάση του σώματος είναι ένας σημαντικός παράγων καλής υγείας.

Ως «στάση του σώματος» ορίζεται ο τρόπος με τον οποίο τοποθετούμε τον κορμό μας, το κεφάλι μας και τα άνω άκρα μας σε σχέση με τη λεκάνη μας. Είναι η θέση που κρατάμε το σώμα ενάντια στην βαρύτητα κατά την όρθια, την καθιστή ή την κεκλιμένη στάση.

Ποια είναι η σωστή στάση του σώματος
Η σωστή στάση του σώματος είναι αυτή κατά την οποία τα μέρη του σώματος μας, όπως το κεφάλι, ο λαιμός, το στήθος και η κοιλιά, ισορροπούν κατακόρυφα το ένα πάνω στο άλλο. Έτσι, το βάρος  διαβιβάζεται στην λεκάνη και από εκεί στα πόδια με την ελάχιστη προσπάθεια και καταπόνηση των μυών, των τενόντων και των συνδέσμων.

Μπορείτε να φανταστείτε μια νοητή ευθεία γραμμή που περνά από το αυτί, τον ώμο, το ισχίο, το γόνατο και το μέσο της πτέρνας (βλ. εικόνα 1).

Οι ίδιες αρχές διέπουν τη στάση του σώματος σε καθιστή θέση. Το κεφάλι, ο αυχένας, ο θώρακας και η κοιλιά πρέπει να βρίσκονται στην ίδια ευθεία (βλ. εικόνα 2).

Αιτίες της κακής στάσης
Σε πολλές περιπτώσεις, η κακή στάση είναι απλά το αποτέλεσμα μιας «χαλαρής» θέσης στο θρανίο ή το γραφείο. Κατά την καθιστή θέση, το παιδί έχει την τάση να τραβά τους ώμους προς τα εμπρός και κάτω, να γέρνει το πρόσωπο προς το θρανίο και να στηρίζει το πρόσωπο με το ένα χέρι, γέρνοντας τον κορμό προς τη μία ή την άλλη πλευρά.

Άλλες αιτίες είναι:
● Η μελέτη ή η ενασχόληση με ηλεκτρονικά παιχνίδια στον καναπέ ή στο κρεββάτι. Αυτή η συνήθεια οδηγεί σε πολύωρη στάση σε αφύσικη και κακή στάση σώματος.
● Η βαριά σχολική τσάντα, ειδικά όταν κρέμεται μόνο από τον ένα ώμο, καταπονεί το σώμα και οδηγεί σε  πόνο στον αυχένα την πλάτη και τη μέση του παιδού.
● Ακατάλληλα παπούτσια, που μπορεί να οδηγήσουν σε αφύσικο βάδισμα και λανθασμένη όρθια στάση σώματος.
● Η παχυσαρκία είναι μια κοινή αιτία της κακής στάσης του σώματος λόγω του  πρόσθετου βάρους που καλείται να σηκώσει ο παιδικός σκελετός.  

Συνέπειες της κακής στάσης
Οι συνέπειες μπορεί να είναι πρώιμες και απώτερες.

Στις πρώιμες ανήκουν:
● Πόνος στην πλάτη και των αυχένα
● Κακή λειτουργία του αναπνευστικού,
● Κακή λειτουργία του εντέρου,
● Απώλεια συγκέντρωσης και μαθησιακές δυσκολίες.

Στις απώτερες συνέπειες ανήκουν:
● Χρόνιο άλγος ράχης και αυχένα,
● Δυσκαμψία των αρθρώσεων, κυρίως του ώμου και του αυχένα,
● Ανάπτυξη κύφωσης

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι η σκολίωση αποτελεί διαφορετική παθολογική οντότητα της σπονδυλικής στήλης και δε θα πρέπει να σχετίζεται με την κακή στάση του σώματος. Παρά τις πολυετείς μελέτες πάνω στη σκολίωση και παρά τις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί, δεν έχει βρεθεί ακόμα η αιτία που προκαλεί σκολίωση. Αυτό όμως που είναι αποδεδειγμένο είναι ότι η κακή στάση του σώματος ΔΕΝ αποτελεί αιτία της σκολίωσης.

Πώς θα αντιμετωπίσουμε την κακή στάση του σώματος
1.    Χρειάζεται διαρκής υπενθύμιση και ενθάρρυνση στο παιδί, ώστε να διατηρεί τη σωστή του στάση, τόσο κατά την όρθια θέση, όσο και κατά το διάβασμα. Να προτιμάτε τις θετικές παροτρύνσεις όταν αναφέρεστε στη στάση του παιδιού κι όχι τις αρνητικές, αποφεύγοντας τα υποτιμητικά σχόλια. Να του υπενθυμίζετε να περπατά με ψηλά το κεφάλι π.χ. σαν να είναι βασιλιάς, φέρνοντας μέσα το σαγόνι σε ευθεία γραμμή με το σώμα του, κάτι που βοηθάει αμέσως όλο το σώμα να ευθυγραμμιστεί. Να θυμάστε, βλέποντας το παιδί από το πλάι όρθιο, ότι το αυτί, ο ώμος, ο γοφός και ο αστράγαλος πρέπει να είναι σε μια ευθεία γραμμή.
2.    Προσοχή στην επιλογή καρέκλας και γραφείου. Τα πόδια του παιδιού πρέπει να πατούν στο πάτωμα κι όχι να κρέμονται ή να πατούν πάνω στα πόδια της καρέκλας. Καλό είναι για τη μελέτη να προτιμήσετε μια σταθερή καρέκλα κι όχι καρέκλα με ροδάκια. Ρυθμίστε την καρέκλα έτσι ώστε οι γοφοί και τα γόνατα να είναι στο ίδιο ύψος μεταξύ τους και τα γόνατα λίγο χαμηλότερα από τα ισχία. Η πλάτη της καρέκλας πρέπει να στηρίζει την μέση.  Οι αγκώνες πρέπει  να ακουμπούν πάνω στα μπράτσα της καρέκλας και να σχηματίζουν γωνία 90 μοιρών με τους χαλαρούς ώμους.  
3.    Σε ότι αφορά τον υπολογιστή να θυμάστε ότι τα μάτια του παιδιού θα πρέπει να είναι στην ευθεία με την οθόνη. Επομένως, τοποθετήστε τον υπολογιστή ακριβώς μπροστά του στο σωστό ύψος κι όχι στο πλάι (βλ. εικόνα 3).

4.    Προσοχή στην τσάντα. Ελαφρύνετε όσο μπορείτε το φορτίο που κουβαλά το παιδί καθημερινά στο σχολείο. Η τσάντα δεν πρέπει να ζυγίζει πάνω από το 10% του σωματικού βάρους του παιδιού. Πρέπει να ρυθμίζεται σωστά πάνω στο σώμα, ώστε το βάρος να μοιράζεται ομοιόμορφα στους δύο ώμους και το κέντρο της τσάντας να εστιάζεται κοντά στην μέση του παιδιού. Προτιμήστε τσάντα με ροδάκια και σίγουρα αποφύγετε μια τσάντα που κρέμεται στον ένα ώμο.
5.    Ενθαρρύνετε το παιδί να γυμνάζεται. Το καλό μυϊκό σύστημα και η καλή φυσική κατάσταση αποτελούν την καλύτερη ασπίδα για οποιοδήποτε μυοσκελετικό πρόβλημα.  Κάθε είδους αθλητική δραστηριότητα θεωρείται καλή και χρήσιμη για ένα παιδί,  χωρίς κανένα περιορισμό.  Οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις για αθλήματα μπορεί να απαιτηθούν  αργότερα, μετά την ολοκλήρωση της οστικής ανάπτυξης.  Διεθνώς, η ιδανική αθλητική δραστηριότητα  για το χτίσιμο ενός γερού μυοσκελετικού συστήματος θεωρείται η κολύμβηση. Είναι το μόνο άθλημα που συνδυάζει την ενδυνάμωση σχεδόν όλων των μυών του σώματος χωρίς την καταπόνηση των αρθρώσεων. Ειδικές οδηγίες για γυμναστική, αθλήματα και ασκήσεις, όπως και χρονική διάρκεια και ένταση αυτών, μπορούν να δοθούν   από  ορθοπαιδικό ή  φυσικοθεραπευτή, ειδικά  αν στο παιδί υπάρχουν υποψίες για  προβλήματα όπως σκολίωσης και κύφωσης. Επίσης, η άσκηση θα αποτρέψει το παιδί από την πολύωρη καθιστική ζωή και την ενασχόληση με βιντεοπαιχνίδια.
6.    Φροντίστε τη διατροφή του. Σε συνδυασμό με τη σωστή άσκηση, θα το βοηθήσουν να διατηρεί το ιδανικό βάρος για την ηλικία του. Τα παχύσαρκα παιδιά αντιμετωπίζουν προβλήματα με το μυοσκελετικό και την κακή στάση του σώματος  συχνότερα από τα παιδιά με φυσιολογικό βάρος.
7.    Δώστε το καλό παράδειγμα! Μην ξεχνάτε ότι τα παιδιά μιμούνται τους γονείς. Η σωστή διατροφή, η καλή φυσική κατάσταση και η αποφυγή επιβαρυντικών παραγόντων των γονιών επηρεάζει θετικά και τα παιδία μας.  Γι' αυτό μην ξεχνιέστε κι εσείς: ψηλά το κεφάλι, ίσια η πλάτη, μέσα η κοιλιά!
8.    Μια χρήσιμη άσκηση είναι να βάζουμε το παιδί να στέκεται με την πλάτη στον τοίχο, έτσι ώστε οι ωμοπλάτες και το κεφάλι να ακουμπούν στον τοίχο. Κρατάμε αυτή τη θέση για 30 δευτερόλεπτα και επαναλαμβάνουμε 3-4 φορές την ημέρα. Υπενθυμίζουμε στο παιδί να κρατάει αυτή την ίσια στάση και μετά την απομάκρυνσή του από τον τοίχο (βλ. εικόνα 4).

Σε κάθε περίπτωση, αν παρόλα αυτά υπάρχει κάτι που σας ανησυχεί στη στάση του παιδιού, ή αν το παιδί διαμαρτύρεται επίμονα για πόνους στον αυχένα, την πλάτη, τη μέση ή τα πόδια, ζητήστε τη γνώμη ενός Ορθοπαιδικού. Η σωστή κλινική εξέταση θα βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση αναπτυξιακών παθήσεων της σπονδυλικής στήλης και των άκρων, όπως η σκολίωση, η νόσος του Scheuermann και η ανισοσκελία (ένα πόδι πιο κοντό από το άλλο).

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η κακή στάση σώματος είναι ένα πολύ συχνό πρόβλημα στο παιδί, αλλά και στον ενήλικα. Με έξυπνους τρόπους, διαρκή ενθάρρυνση και αθλητική δραστηριότητα,  το πρόβλημα αντιμετωπίζεται σε μεγάλο βαθμό.

ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ DR
Ορθοπαιδικός Χειρουργός Τραυματολόγος
Εθελοντής Γιατρός του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού»