Πριν χτυπήσει το κουδούνι: Επικοινωνία Σχολείου - Οικογένειας

Η συνεργασία σχολείου-οικογένειας είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για την γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Ο τρόπος  με τον οποίο επικοινωνούν και συνεργάζονται το σχολείο και η οικογένεια, αντικατοπτρίζει τις δεξιότητες των γονέων/φροντιστών, το πλαίσιο της σχολικής μονάδας αλλά και τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε μαθητή.

Οι μαθητές μαθαίνουν και εξελίσσονται σε διαφορετικά συστήματα (οικογένεια, σχολείο, κοινωνία). Ο τρόπος αλληλεπίδρασης αυτών των συστημάτων και αν μπορούν να βρουν διαύλους επικοινωνίας ή συγκρούονται, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως είναι η γονεϊκή εμπλοκή, η στάση των εκπαιδευτικών, αλλά και η  στάση της κοινωνίας απέναντι σε σχολικά ζητήματα.

Το κατά πόσο οι γονείς εμπλέκονται και σε τι βαθμό στην σχολική ζωή του παιδιού καθορίζεται από διάφορες παραμέτρους. Το φύλο, η ηλικία και οι μαθησιακές ανάγκες του μαθητή είναι κάποιες από αυτές. Αναφορικά με την ηλικία, προκύπτει ότι η γονεϊκή εμπλοκή είναι εντονότερη κατά τη φοίτηση στο δημοτικό σχολείο και σταδιακά μειώνεται καθώς το παιδί μεγαλώνει. Επιπλέον, το φύλο του παιδιού επηρεάζει τη γονεϊκή εμπλοκή, καθώς σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα οι γονείς των αγοριών εμπλέκονται περισσότερο στην εκπαιδευτική διαδικασία από τους γονείς των κοριτσιών. Τέλος, οι μαθησιακές ανάγκες του παιδιού φαίνεται ότι ρυθμίζουν τη γονεϊκή εμπλοκή, καθώς η τελευταία αυξάνεται όταν η ανατροφοδότηση για την επίδοση από το σχολείο είναι αρνητική και μειώνεται όταν είναι θετική (Πνευματικός κ.α, 2008).

Η εμπειρία των γονέων με προηγούμενους εκπαιδευτικούς είναι επίσης ένας παράγοντας επιρροής. Συνήθως η πρωτύτερη αρνητική εμπειρία οδηγεί τους γονείς σε αύξηση άγχους και περισσότερο έλεγχο θεωρώντας πως με αυτό τον τρόπο θα βοηθήσουν το παιδί τους να προσαρμοστεί ή θα το προστατέψουν. Επίσης, το γενικότερο κοινωνικό, μορφωτικό και συναισθηματικό επίπεδο των γονέων, συμβάλλει στον βαθμό εμπλοκής τους στο σχολείο. Τέλος, ο ελεύθερος χρόνος και τα βιοποριστικά προβλήματα που μπορούν να υπάρχουν, καθορίζουν την συχνότητα και τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν οι γονείς με την σχολική μονάδα.

Από την άλλη πλευρά, η στάση των εκπαιδευτικών επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την στάση των γονέων. Εκπαιδευτικοί οι οποίο θεωρούν πως ο γονιός δεν μπορεί να παρεμβαίνει στο έργο τους και δυσφορούν με τις συναντήσεις και τις επικοινωνίες, δυσχεραίνουν την συνεργασία. Επίσης, η στάση και η άποψη του διευθυντή για την γονεϊκή εμπλοκή είναι σημαντικός παράγοντας «εύκολης ή δύσκολης» επικοινωνίας. Το γενικότερο σχολικό κλίμα, η ποσοτική αναλογία εκπαιδευτικών-μαθητών και η πρόσβαση στο σχολικό περιβάλλον είναι επιπλέον κάποιοι παράγοντες που επηρεάζουν την επικοινωνία και την αποτελεσματικότητα αυτής.

Σύμφωνα με τα παραπάνω είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως η αποτελεσματική επικοινωνία σχολείου-οικογένειας βοηθάει τόσο στην σωστή ανάπτυξη του παιδιού, όσο και στην εξέλιξη του σχολείου και της κοινωνίας γενικότερα. Κάποιες προτάσεις που μπορούν να εφαρμοστούν για να επιτευχθεί αυτό είναι (κυρίως από τους γονείς αλλά πάντα σε συνεργασία του σχολείου και με πρωτοβουλία του σχολείου) :

● Επιδιώξτε μια συνάντηση ανάμεσα στο σχολείο και στην οικογένεια. Αυτή η συνάντηση γνωριμίας θα δημιουργήσει τις πρώτες προδιαγραφές για την μετέπειτα συνεργασία. Γνωρίστε τον εκπαιδευτικό του παιδιού σας και ακούστε/δείτε τα θετικά του γνωρίσματα.
● Ενημερωθείτε για το γενικότερο πρόγραμμα συναντήσεων και ορίστε τακτές συναντήσεις κατά την σχολική χρονιά με στόχο την συζήτηση της πορείας του παιδιού σε μαθησιακό, συναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο.
● Ενημερωθείτε για πολιτικές που ακολουθεί το σχολείο σε διάφορα περιστατικά που μπορούν να προκύψουν. Αναζητήστε ένα εξατομικευμένο πλάνο για το παιδί αν αυτό απαιτείται.
● Ακούστε το παιδί σας και συζητήστε μαζί του την σημασία της σχολικής μονάδας και του εκπαιδευτικού στην ζωή του γενικότερα.
● Ενεργοποιείστε το σχολείο να οργανώνει κοινές δραστηριότητες και συμμετέχετε σε αυτές.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111» ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.

Βιβλιογραφία:
Πνευματικός, Δ., Παπακανάκης, Π., & Γάκη, Ε. (2008). Γονεϊκή εμπλοκή στην εκπαίδευση των παιδιών: Διερεύνηση των πεποιθήσεων των γονέων. Επιστημονική Επετηρίδα της Ψυχολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος, 6, 193- 216.