Πριν χτυπήσει το κουδούνι: Ο Ρατσισμός στη Σχολική Κοινότητα

«Περιστατικό ρατσιστικής συμπεριφοράς σε μαθήτρια σχολείου της Βόρειας Ελλάδας καταγγέλθηκε στην Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων – Συλλογών Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (Π.Ο.Σ.Σ.Α.Σ.ΔΙΑ.). Σύμφωνα με τους γονείς, συγκεκριμένος εκπαιδευτικός λειτουργός με εξαιρετικά δηκτικό τόνο εξαναγκάζει τη μαθήτρια να αποχωρήσει από τη σχολική αίθουσα προκειμένου να ελέγξει την τιμή του σακχάρου ή να λάβει την ενέσιμη ινσουλίνη. Το γεγονός αυτό δημιουργεί όχι μόνο αίσθημα ντροπής και στεναχώριας στην ίδια τη μαθήτρια, αλλά επιπλέον προάγει την περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό στη μαθητική κοινότητα.» (Δελτίο Τύπου της Π.Ο.Σ.Σ.Α.Σ.ΔΙΑ, 2016).

Ρατσισμός είναι ένα πλέγμα από αντιλήψεις, στάσεις, συμπεριφορές ή και θεσμοθετημένα μέτρα που εξαναγκάζουν ορισμένους ανθρώπους σε υποτελή διαβίωση, επειδή ανήκουν σε μία διακριτή κατηγορία ανθρώπων. Ως δικαιολογία για τις διακρίσεις χρησιμοποιείται η διαφορετικότητα της ομάδας, στην οποία προσάπτεται συχνά, αλλά όχι πάντα, μία υποτιθέμενη κατωτερότητα ή / και επικινδυνότητα (Τσιάκαλος, 2011).

Ορισμένα αίτια του ρατσισμού είναι η άγνοια, η ημιμάθεια, ο ανταγωνισμός, οι προκαταλήψεις, το συναίσθημα του φόβου, η ανασφάλεια, τα συμπλέγματα ανωτερότητας και κατωτερότητας, η έλλειψη σεβασμού μεταξύ των ανθρώπων, η επιθυμία για εξουσία και τέλος η μετάθεση και η προβολή των κοινωνικών προβλημάτων στις μειονότητες.

Βασική επίπτωση του Ρατσισμού είναι σίγουρα ο κοινωνικός αποκλεισμός, όμως εξίσου σημαντικές επιπτώσεις είναι και η καταπίεση, η αδικία, η ανισότητα, η αναξιοκρατία, η υπονόμευση ενός Ανθρώπινου Σχολείου, αλλά και γενικότερα η υπονόμευση ενός καλύτερου μέλλοντος. Είναι εμφανές πως οι συνέπειες του Ρατσισμού αφορούν σίγουρα τα θύματα αυτού, αλλά και τους θύτες, αφορούν ολόκληρο τον μαθητικό πληθυσμό και τελικά ολόκληρη την κοινωνία.

Σε αυτό το σημείο, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει εισάγει τον όρο «Ορατή Διαφορετικότητα» με στόχο να αναφερθεί στο γεγονός πως ορισμένοι άνθρωποι είναι ορατώς διαφορετικοί (χρώμα δέρματος, σωματική αναπηρία, ύψος κ.α.), κάτι που καθιστά δύσκολη την ένταξή τους στην κοινωνία. Παράλληλα υπάρχει και το αντίστροφο φαινόμενο, η «Μη Ορατή Διαφορετικότητα». Σε αυτήν την περίπτωση το άτομο δε βιώνει περιθωριοποίηση, καθώς το πρόβλημα δεν είναι εμφανές στους άλλους. Η βασική δυσκολία είναι πως το ίδιο το άτομο νιώθει πολύ διαφορετικό από τους άλλους και βιώνει μία ανυπόφορη πίεση, αφού αισθάνεται πως πρέπει να είναι σαν τους υπόλοιπους (σεξουαλικός προσανατολισμός κ.α.). Σε τέτοιου είδους περιπτώσεις, τελικό αποτέλεσμα αποτελεί η κοινωνική πίεση. Επομένως, λοιπόν, είναι απαραίτητη η ευαισθητοποίηση τόσο στην «Ορατή» όσο και στη «Μη Ορατή Διαφορετικότητα» (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, εντοπίστηκε στο Σχέδιο δράσης για την πρόληψη ή / και την καταπολέμηση του Ρατσισμού και των διακρίσεων κάθε είδους, την ανάδειξη της σημασίας της διαφορετικότητας και την καταπολέμηση της βίας στα σχολεία 2012) .

Όσον αφορά του Γονείς / Κηδεμόνες, είναι σημαντικό το να διδάξουν στο παιδί τους πώς να αγαπά και να σέβεται όλους τους ανθρώπους, χωρίς διακρίσεις. Ορισμένοι τρόποι για να επιτευχθεί αυτό είναι οι παρακάτω:

● Οι γονείς να αποτελέσουν πρότυπο προς μίμηση για τα παιδιά.

● Καλλιέργεια της ενσυναίσθησης.

● Διοργάνωση ταξιδιών σε άλλες χώρες με διαφορετικά ήθη, έθιμα και διαφορετικό τρόπο ζωής.

● Ανοιχτή συζήτηση σχετικά με το φαινόμενο του Ρατσισμού.

● Ανάγνωση βιβλίων και παραμυθιών σχετικά με τη διαφορετικότητα.

● Προσφορά εθελοντικής εργασίας σε Οργανισμούς, οι οποίοι υποστηρίζουν ανθρώπους με ειδικές ανάγκες, με προβλήματα φτώχειας, άνοιας κ.α..

● Απόκτηση γνώσεων μέσα από τη μελέτη Ιστορίας, Κοινωνιολογίας και άλλων επιστημών.

● Παρακολούθηση ταινιών, θεατρικών έργων ή και ντοκιμαντέρ που πραγματεύονται το θέμα του Ρατσισμού.

Σημαντική φυσικά είναι και η συμβολή των Εκπαιδευτικών στην εξάλειψη των διακρίσεων εντός της Σχολικής Κοινότητας. Πιο συγκεκριμένα, οι Εκπαιδευτικοί μπορούν:

● Να αποτελέσουν κι εκείνοι με τη σειρά τους παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά.

● Να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο τα παιδιά θα αισθάνονται ασφάλεια και εμπιστοσύνη.

● Να διαχειρίζονται όσο το δυνατόν καλύτερα τα πιθανά Ρατσιστικά περιστατικά που λαμβάνουν χώρα εντός της Σχολικής Κοινότητας.

● Τέλος, μπορούν να παρέχουν ενημέρωση και ευαισθητοποίηση στους μαθητές μέσα από οργανωμένες δραστηριότητες.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111», ώστε να συζητήσετε με ένα Ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.

Βιβλιογραφία

-Τσιάκαλος, Γ. (2011). Οδηγός Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

-Institute for Rights Equality and Diversity. (2012). Σχέδιο δράσης για την πρόληψη ή / και την καταπολέμηση του Ρατσισμού και των διακρίσεων κάθε είδους, την ανάδειξη της σημασίας της διαφορετικότητας και την καταπολέμηση της βίας στα σχολεία. Ανακτήθηκε 13 Αυγούστου 2017 από το Διαδίκτυο: http://www.i-red.eu/?i=institute.el.projects.78

-Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων – Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (2016). Γλυκός Πλανήτης. Ανακτήθηκε 13 Αυγούστου 2017 από το Διαδίκτυο: http://glikos-planitis.gr/wp-content/uploads/2016/10/486-DT_KATAGELIA.pdf