Πώς οι γονείς να αντιμετωπίσουν την απώλεια ενός κοντινού προσώπου:

Οι γιορτές έχουν συνδυαστεί με πολλή χαρά, ανυπομονησία για τα δώρα, πολλά φώτα, γλυκά και όμορφες στιγμές με τους ανθρώπους μας. Τι γίνεται όμως όταν φτάνουν αυτές οι πρώτες γιορτές μετά το βίωμα της απώλειας ενός συγγενικού μας ανθρώπου;

Αυτές οι πρώτες γιορτές, οι πρώτοι επέτειοι, τα πρώτα γενέθλια είναι πολύ δύσκολες μέρες, καθώς καλούμαστε να διαχειριστούμε μια πρωτόγνωρη συνθήκη, αλλά και μερικές φορές από τον φόβο μας να λειτουργήσουμε όσο πιο βοηθητικά για ένα παιδί, άθελα μας προσποιούμαστε πως τίποτα δε συμβαίνει και όλα είναι ίδια όπως πριν… Ενώ δεν είναι τίποτα το ίδιο.

Το βίωμα της απώλειας είναι μια μοναδική διαδρομή, τόσο για τους ενήλικες όσο και για τα παιδιά. Ωστόσο, τι μπορούμε να κάνουμε, ώστε να βοηθήσουμε τα παιδιά της οικογένειας μετά την απώλεια ενός συγγενικού προσώπου;

Αρχικά, η αφετηρία αυτής της απάντησης θα πρέπει να είναι το αναπτυξιακό στάδιο που βρίσκεται το παιδί, καθώς, αναπτυξιακά μιλώντας, το κάθε παιδί ανάλογα με την ηλικία του αντιλαμβάνεται διαφορετικά την έννοια του θανάτου. Αναλυτικότερα, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, αν και αντιλαμβάνονται την απουσία ενός σημαντικού προσώπου από το περιβάλλον τους, δεν αντιλαμβάνονται τη μονιμότητα του θανάτου. Ειδικότερα, πιστεύουν πως αυτός που έφυγε μπορεί να ξαναγυρίσει ή συνεχίζει να ζει εκεί που βρίσκεται. Ακολούθως, τα παιδιά σχολικής ηλικίας καταλαβαίνουν ότι ο θάνατος είναι ένα μη αναστρέψιμο γεγονός, αλλά πιστεύουν ότι δεν μπορεί να συμβεί στην οικογένειά τους. Τέλος, οι έφηβοι κατανοούν τη μονιμότητα του θανάτου, ενώ πολλές φορές δίνουν συμβολικές και μεταφυσικές ερμηνείες στο θάνατο.

Παρόλο το αναπτυξιακό στάδιο που βρίσκεται το παιδί, κάποιες γενικές κατευθύνσεις θα μπορούσαν να είναι οι ακόλουθες:

Όσο επώδυνο και να φαντάζει, το να μιλάμε για τον άνθρωπο που λείπει, βοηθά τα παιδιά να μιλήσουν και εκείνα για τα συναισθήματα τους γύρω από την απώλεια, ενώ με εκφράσεις όπως «είναι λογικό να στεναχωριέσαι, είναι λογικό να σου λείπει ο παππούς, η γιαγιά κ.ο.κ.», θέτουμε ένα πλαίσιο φυσιολογικού γύρω από τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις που πιθανόν εκδηλώνει ένα παιδί.

Ακολούθως, το να δώσουμε τη δυνατότητα στο παιδί να εκφράσει όσα αισθάνεται γύρω από την απώλεια αλλά και συμβολικά να έρθει σε επαφή με τον άνθρωπο που λείπει, περιγράφεται από τα ίδια τα παιδιά αρκετά ανακουφιστικό. Για παράδειγμα, ένα γράμμα ή μια ζωγραφιά αφιερωμένη στον θανόντα, θα μπορούσε να αποτελεί μια προσπάθεια του παιδιού να εκφράσει και να επικοινωνήσει συμβολικά τα συναισθήματα του.

Γενικότερα, όμως μην ξεχνάμε πως ένα παιδί μετά την απώλεια ενός αγαπημένου του προσώπου, μπορεί να εμφανίζει συναισθηματικές μεταπτώσεις, δηλαδή τη μία στιγμή να είναι χαρούμενο και την άλλη στεναχωρημένο ή θυμωμένο. Να δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί στο σχολείο ή να ονειροπολεί. Μπορεί να εμφανίζει διαταραχές στον ύπνο, αϋπνίες ή εφιάλτες, ξεσπάσματα θυμού ή κλάματος για ασήμαντο πολλές φορές λόγο, διάφορους φόβους, όπως φόβο αποχωρισμού, επίμονη αναζήτηση του ατόμου που πέθανε και κάποιες φορές και σωματικά συμπτώματα (πονοκέφαλοι, έξαρση αλλεργιών). Επίσης, μπορεί να εμφανίζει παλινδρόμηση σε συμπεριφορές προηγούμενης ηλικίας όπως, ενούρηση, πιπίλισμα δαχτύλου ή προσκόλληση στους γονείς. Οι αντιδράσεις του παιδιού λειτουργούν ως οδηγός για να κατανοήσουμε τι πιθανόν αισθάνεται το παιδί και τι χρειάζεται την προκειμένη στιγμή.

Όσο πρωτόγνωρη είναι η διαδρομή αυτή για ένα παιδί τόσο είναι και για έναν γονέα που καλείται να αναγνωρίσει και να διαχειριστεί τις αντιδράσεις ενός παιδιού που πενθεί. Σε αυτή τη διαδρομή, δεν είστε οι μόνοι αλλά δεν είστε και μόνοι.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056» ή ηλεκτρονικά στην διεύθυνση sos1056@hamogelo.gr, ώστε να συζητήσετε με ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.