Ασφαλώς Καλοκαίρι! Καλοκαιρινές διακοπές: Αντιμετωπίζοντας την πλήξη των παιδιών… χωρίς οθόνες

Επιτρέψτε στα παιδιά να βαρεθούν φέτος το καλοκαίρι

Τα σχολεία μόλις έκλεισαν και τα παιδιά έχουν πλέον αρκετό χρόνο, ελεύθερο από υποχρεώσεις και σχολικά καθήκοντα. Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, έχουν ανάγκη από χαλάρωση και διασκέδαση. Οι απαιτήσεις και οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας στη σύγχρονη εποχή κάνουν τα παιδιά να αναζητούν ανάπαυλα από το καθημερινό τους πρόγραμμα και τη ρουτίνα.

Πολύ σύντομα, όμως, η φράση «βαριέμαι» γίνεται η πιο συχνή έκφραση των παιδιών. Αρκετοί γονείς διερωτώνται με ποιον τρόπο θα κρατήσουν απασχολημένα τα παιδιά τους.

Τι μπορώ να κάνω, όταν το παιδί μου λέει ότι βαριέται;

1.    Δώστε «χώρο» στην πλήξη.
Η αλήθεια είναι ότι η πλήξη μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν πολύτιμες δεξιότητες, δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και στρατηγικές οργάνωσης. Στην πραγματικότητα δεν είναι η ίδια η βαρεμάρα που έχει μεγάλη αξία, αλλά ο τρόπος που τη διαχειριζόμαστε. Η διαχείριση αυτή είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ικανότητά μας να εστιάζουμε την προσοχή μας και να αυτορρυθμιζόμαστε. Τα παιδιά επιζητούν να ξεκινήσουν κάτι καινούριο, χρησιμοποιούν τη φαντασία τους και αναπτύσσουν τη δημιουργικότητά τους, ώστε να δοκιμάσουν νέες προκλήσεις, να πειραματιστούν, να τολμήσουν, και να εξελιχθούν.

2.    Δημιουργήστε «Λίστα Δραστηριοτήτων».
Προτείνετε στα παιδιά να δημιουργήσετε από κοινού μία λίστα με δραστηριότητες που απολαμβάνει. Το παιδί μπορεί να ανατρέχει σε αυτή τη λίστα και να επιλέξει εκείνη που το ενδιαφέρει. Επαινέστε το παιδί κάθε φορά που καταφέρνει να επιλέξει από μόνο του. Η ενεργητική συμμετοχή των παιδιών προσφέρει θετική εικόνα για τον εαυτό, αίσθημα επάρκειας («μπορώ να ρυθμίσω τα δικά μου ζητήματα») και συμβάλει στην απόκτηση της αυτονομίας και ανεξαρτησίας.

3.    Αποδεχτείτε τη συναισθηματική δυσφορία.
Βοηθήστε τα παιδιά να αποδεχτούν τη δυσαρέσκεια που μπορεί να προκύψει από μία ενδεχόμενη αποτυχία. Αναπόφευκτα, μπορεί να υπάρξουν ανατροπές και τα πράγματα να μην εξελιχθούν όπως τα σχεδιάσατε. Συνεργαστείτε, σκεφτείτε μία εναλλακτική λύση και βοηθήστε το παιδί να κατανοήσει και να ελέγξει τα συναισθήματά του.

4.    Περιορίστε τις οθόνες.
Η απασχόληση των παιδιών με οπτικοακουστικά μέσα ψυχαγωγίας (υπολογιστής, tablet, κινητό, τηλεόραση) για να ανακουφιστούν από το αίσθημα της ανίας είναι μία «εύκολη» και ελκυστική επιλογή, ωστόσο, αποτελεί προσωρινή λύση που πιθανόν δυσχεραίνει την κατάσταση. Έρευνες υποδεικνύουν ότι τα παιδιά που χρησιμοποιούν τακτικά ηλεκτρονικά για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι πιθανότερο να αισθάνονται πλήξη, όταν δεν ασχολούνται με κάτι ανάλογο.  

Συμβουλές για χαρούμενες διακοπές:

• Μην ξεχνάτε ότι οι διακοπές είναι μία καλή ευκαιρία για να επικοινωνήσετε και περάσετε ποιοτικό χρόνο με την οικογένειά σας. Παίξτε και διασκεδάστε μαζί με το παιδί.
• Να θυμάστε ότι ο χρόνος μπροστά από μία οθόνη απαιτεί απόλυτη προσοχή. Θέστε όρια και γίνεται ένα καλό παράδειγμα για τα παιδιά. Ο χρόνος που δαπανούν οι γονείς σε μια οθόνη (screen time) είναι ο ισχυρότερος προγνωστικός παράγοντας του χρόνου που θα δαπανήσουν αντίστοιχα τα παιδιά στην οθόνη.
• Ενημερώστε τα παιδιά για τους κινδύνους από την υπερβολική ή λανθασμένη χρήση και από την πλοήγηση στο διαδίκτυο και τους κανόνες που πρέπει να τηρούμε για να προστατευόμαστε.
• Kάνετε εκ των προτέρων συμφωνία και θέστε σαφή όρια ως προς τις συνθήκες πλοήγησης. Ο χρόνος, ο χώρος, το περιεχόμενο και οι δραστηριότητες κατά την πλοήγηση των παιδιών στο διαδίκτυο καλό είναι να εποπτεύονται από τους γονείς.
• Αντικαταστήστε τον χρόνο της οθόνης (screen time) με άλλες δραστηριότητες, δίνοντας περισσότερο χρόνο για αλληλεπίδραση, σωματική δραστηριότητα, χαλάρωση και ύπνο.
• Δώστε τη δυνατότητα στο παιδί να επιλέξει μόνο του τη δραστηριότητα, με την οποία επιθυμεί να ασχοληθεί, προσφέροντάς του πολλές και ποικίλες επιλογές. Ο σταθερός έλεγχος, που δεν περιορίζει τις ευκαιρίες για πειραματισμό και επιτρέπει την αυθόρμητη έκφραση, σχετίζεται με την ανεξαρτησία του παιδιού.

Κλείνοντας, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι στόχος μας δεν αποτελεί να αποκλείσουμε κάθε μέσο τεχνολογίας ή να απαγορεύσουμε τη χρήση τους από τα παιδιά, ωστόσο είναι σημαντικό αυτή να οριοθετείται και τα όρια να τηρούνται. Παράλληλα, ακολουθώντας τις παραπάνω συμβουλές χρειάζεται κάθε γονέας να προσφέρει ποικίλα ερεθίσματα και επιλογές, ώστε να μην αποτελεί μονόδρομος η επιλογή των ηλεκτρονικών και τεχνολογικών μέσων.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση, μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών» 116111 του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού», ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο  όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.

Βιβλιογραφία
Bench, S.W. & Lench, H.C. (2013). On the function of boredom. Behavioral Sciences, 3(3), 459-72.
Bittman, M., Rutherford, L., Brown, J., & Unsworth, L. (2011). Digital Natives? New and Old Media and Children's Outcomes. Australian journal of education, 55(2), 161-175
Drody, A. C., Ralph, B., Danckert, J., & Smilek, D. (2022). Boredom and Media Multitasking. Frontiers in psychology, 13, 807667.
Spacks, P. M. (1989). The necessity of boredom. The Virginia Quarterly Review, 65(4), 581-599.