«Μόνοι στο σπίτι»… μια ψυχολογική θεώρηση

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πανδημία ονομάζεται μια νέα ασθένεια, η οποία εξαπλώνεται στον κόσμο και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ανοσία σε αυτή (World Health Organization, 2010). Ως πανδημία ορίστηκε και η ασθένεια Coronavirus (COVID-19).

Ένα από τα μέτρα πρόληψης αλλά και αντιμετώπισης της διασποράς της ασθένειας είναι και ο κατ’ οίκον περιορισμός. Αυτό που ζητήθηκε από την κυβέρνηση είναι ο κατ’ οίκον περιορισμός, η αποφυγή συγκεντρώσεων και σε περίπτωση εμφάνισης ήπιων συμπτωμάτων γρίπης - εφόσον ο ασθενής δεν ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου - η απομόνωση στο σπίτι. Ωστόσο, πολύ συχνά στα μέσα επικοινωνίας ακούγεται η λέξη «καραντίνα» που όμως -μέχρι τώρα- δεν έχει εφαρμοστεί αυτό το μέσο στη χώρα μας. Η καραντίνα αποτελεί μια μη φαρμακευτική παρέμβαση για τον περιορισμό της διασποράς μια νόσου μέσω της υποχρεωτικής από το κράτος παραμονής στο σπίτι (Smith, Waterer, Cheng, Middleton, & Thompson, 2019).

Ενώ το ενδιαφέρον όλων επικεντρώνεται στην ασθένεια και στη διασπορά της, ένα σημαντικό γεγονός που δεν πρέπει να υποτιμηθεί είναι η κατάσταση της απομόνωσης στην οποία έχουν όλοι περιέλθει.

Οι περισσότερες έρευνες συμφωνούν ότι σε συνθήκες πανδημίας η απομόνωση είτε επιβεβλημένη, με τη μορφή καραντίνας είτε με τη θέληση του ατόμου, αφενός αποτελεί ένα αναγκαίο αποτελεσματικό μέσο για τον περιορισμό της μετάδοσης της ασθένειας αφετέρου έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στον ψυχισμό του ατόμου. Συγκεκριμένα, αναφέρονται συμπτώματα μετατραυματικού στρες, σύγχυση και θυμός. Συνθήκες οι οποίες ενδέχεται να επιβαρύνουν την ψυχολογική κατάσταση του ατόμου είναι και η διάρκεια της απομόνωσης, ο φόβος μόλυνσης, αγανάκτηση, βαρεμάρα, ανεπαρκείς προμήθειες, ελλιπής πληροφόρηση, οικονομικές απώλειες και φόβος στιγματισμού. (Brooks, et al., 2020). Ταυτόχρονα με τη λήξη των μέτρων απομόνωσης ή / και καραντίνας βρέθηκε ότι ο κόσμος καθυστερεί να επανέλθει στην κανονικότητα (Cava, Fay, Beanlands, McCay, & Wignall, 2005), γεγονός που ενισχύουν και οι οικονομικές δυσκολίες που έχουν προκύψει εξαιτίας της απομόνωσης αλλά και το στίγμα που φέρουν πολίτες αλλά και εργαζόμενοι / εργαζόμενες στο σύστημα υγείας.

Το επιστημονικό προσωπικό του  Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού» προτείνει τα εξής τρία  βήματα για την πρόληψη των δυσκολιών που θα προκύψουν με τη  λήξη των μέτρων απομόνωσης:

1.    Ενημερωθείτε σωστά για τον ιό και την ασθένεια  (Brooks, και συν., 2020)

Τα μέτρα θα λήξουν, αλλά τα συναισθήματα που προκάλεσαν θα παραμείνουν. Ένα βασικό συναίσθημα είναι ο φόβος, φόβος που αφορά είτε το ενδεχόμενο να νοσήσει κάποιος είτε φόβος μήπως μεταφέρει τη νόσο στην οικογένεια και στους δικούς του ανθρώπους. Επισκεφτείτε τις ηλεκτρονικςες διευθύνσιες των αρμοδίων αρχών για να ενημερωθείτε για τη νόσο. Αυτές οι πηγές είναι (ενδεικτικά):

• Το Υπουργείο Υγείας (https://www.moh.gov.gr)
• Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (https://eody.gov.gr)
• Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (http://www.who.int)

Το Τμήμα Υγείας του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού» στελεχωμένο με γενικούς ιατρούς, παιδιάτρους, νοσηλευτές / νοσηλεύτριες θα φροντίζουν για την σωστή ενημέρωσή σας.

2.    Μειώστε την ανία μέσα στο σπίτι (Brooks, και συν., 2020)

Η καθημερινότητα άλλαξε και ως εκ τούτου και η ρουτίνα της κάθε οικογένειας. Με βάση τα νέα δεδομένα προσπαθήστε να φτιάξετε μια νέα οικογενειακή ρουτίνα που να περιλαμβάνει την ατομική υγιεινή, διάβασμα, περπάτημα, ποδηλασία, επιτραπέζια, ηλεκτρονικά παιχνίδια, ταινίες – σήριαλ και συζήτηση.

Η συζήτηση και η επικοινωνία είναι βασικές παράμετροι για την αποφυγή  της ανίας σε συνθήκες απομόνωσης. Αξιοποιήστε τα οφέλη της τεχνολογίας. Σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, εφαρμογές επικοινωνίας είναι στην διάθεσή σας για να επικοινωνήσετε με την οικογένειά σας και τους φίλους σας και αποτελεί και μια μοναδική ευκαιρία για να δείξετε στα παιδιά σας τρόπους σωστής χρήσης της τεχνολογίας.

Παράλληλα αναπτύξτε νέες δραστηριότητες μέσα στην οικογένεια σας. Χρήσιμες ιδέες μπορείτε να δείτε εδώ

3.    Καλλιεργήστε συναισθήματα αλτρουισμού (Brooks, και συν., 2020)

Σε γενικές γραμμές η αίσθηση ότι η συμπεριφορά ενός ανθρώπου εχει θςετικλη επίδραση σε έναν άλλον, διευκολύνει πολύ το αίσθημα διαχείρισης δύσκολων καταστάσεων. «Ο τρόπος που λειτουργώ εγώ θα βοηθήσει πολύ τη γιαγιά και τον παππού, γενικότερα τους δικούς μου ανθρώπους» είναι μια σκέψη που θα διευκολύνει τα παιδιά να λειτουργήσουν με τον ενδεδειγμένο τρόπο και θα τονώσει την αυτοεκτίμησή τους.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Γραμμή SOS 1056» η οποία ενισχύεται με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό (Κοινωνικούς Λειτουργούς και Ψυχολόγους), ώστε να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στα ερωτήματα παιδιών και ενηλίκων, παρέχοντάς τους ψυχοκοινωνική στήριξη σε σχέση με τη διαχείριση των θεμάτων που προκύπτουν και τα καθημερινά νέα δεδομένα.

Η Γραμμή είναι διαθέσιμη καθημερινά, όλο το 24ωρο, με κλήση άνευ χρέωσης από κινητό και σταθερό.

Βιβλιογραφία
Brooks, S. K., Webster, R., Smith , L. E., Woodland , L., Wessely , S., Greenberg , N., & Rubin , G. (2020, March 14). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet, 395(10227), 912-920.
Cava, M. A., Fay, K. E., Beanlands, H., McCay, E., & Wignall, R. (2005). The experience of quarantine for individuals affected by SARS in Toronto. Public Health Nurs(22), 398-406.
Smith, S. M., Waterer, G., Cheng, A., Middleton, P., & Thompson, P. (2019). Home Quarantine experience. European Respiratory Journal(54).
World Health Organization. (2010, February 24). What is a pandemic? Ανάκτηση από World Health Organization: https://www.who.int/csr/disease/swineflu/frequently_asked_questions/pandemic/en/