Παιδιά και η επαφή τους με τα ζώα!

Συχνά διακρίνουμε και συγκινούμαστε από την ευαισθησία των παιδιών και την ανάγκη τους για επαφή με τα ζώα, όπως αυτή εκφράζεται στις παρεμβάσεις του τμήματος πρόληψης του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού» στα σχολεία, καθώς και στα εκπαιδευτικά προγράμματα που υλοποιούνται στον Πολυχώρο δράσεων και εκδηλώσεων στο Κορωπί, σχετικά με το περιβάλλον και τα δικαιώματα των ζώων. Ο Πολυχώρος περιλαμβάνει μια κατάλληλα προσαρμοσμένη έκταση που φιλοξενεί τόσο ζώα φάρμας -κατσικάκια, γαϊδουράκια, αγελάδες, κότες κ.ά.- όσο και ζώα συντροφιάς, σκύλους και γάτες, προσφέροντας στους μαθητές και τις μαθήτριες τη δυνατότητα βιωματικής εμπειρίας, υπό την επιτήρηση του εξειδικευμένου προσωπικού του Οργανισμού.

Είναι αποδεδειγμένο γεγονός πως τα ζώα συντροφιάς μπορούν και αξιοποιούνται ως θεραπευτικό μέσο καθώς συνεισφέρουν σημαντικά στην ψυχολογική αλλά και σωματική ευημερία των ανθρώπων και κατ’ επέκταση των παιδιών. Πολλές έρευνες αναδεικνύουν τα οργανικά οφέλη που προκύπτουν απ’ την επαφή με τα ζώα. Συγκεκριμένα, παρατηρούνται παροδικές μειώσεις της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού μέσω του αγγίγματος και της πράξης του χαϊδέματος στο ζώο συντροφιάς. Προάγεται η σωματική άσκηση είτε μέσω του παιχνιδιού με το ζώο, είτε μέσω της απαραίτητης για τους τετράποδους φίλους μας, καθημερινής βόλτας.

Τα οφέλη όμως δεν περιορίζονται στην σωματική υγεία αλλά επεκτείνονται και σε ψυχοκοινωνικό επίπεδο. Παιδιά που χαρακτηρίζονται ως πιο μοναχικά ή πιο συνεσταλμένα επωφελούνται απ’ την έκθεση και την βιωματική εμπειρία με κατοικίδια ζώα καθώς αποδυναμώνεται το συναίσθημα της μοναξιάς και της απομόνωσης και ταυτόχρονα ενθαρρύνεται το συναίσθημα της αυτονομίας και καλλιεργείται η ενσυναίσθηση και η αυτοεκτίμηση. Η διάδραση με τα ζώα και κυρίως η συμβίωση μαζί τους, κάνουν τα παιδιά να αισθάνονται ασφάλεια και ότι είναι αγαπητά. Επιπλέον, εκδηλώνουν άνευ όρων αποδοχή, προσοχή και αγάπη προς το πρόσωπο φροντίδας κάνοντάς τον να αισθάνεται σημαντικός και υπεύθυνος.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί η συμβολή τους και σε επίπεδο γνωστικών λειτουργιών των παιδιών. Ως αποδέκτες της λεκτικής επικοινωνίας του παιδιού αλλά και διευκολυντές αυτής της διεργασίας, λεκτικής και μη, ενισχύουν τις γλωσσικές δεξιότητες των παιδιών. Τα παιδιά σε καθημερινή βάση αλληλεπιδρούν με τα κατοικίδια με τη μορφή λόγου, εντολών, επαίνου και ενθάρρυνσης, τιμωρίας. Με αυτό τον τρόπο τα μικρά παιδιά κατακτούν ένα καλό επίπεδο της γλωσσικής ανάπτυξης και παράλληλα κοινωνικοποιούνται περισσότερο.

Θα πρέπει να προστεθεί επίσης πως τα παιδιά, διαμέσου της σύνδεσης με τους μικρούς φίλους κατανοούν βαθύτερα την πραγματικότητα και τα στάδια της ζωής όπως την αναπαραγωγή, τη γέννηση, την ασθένεια, το γήρας και το θάνατο. Μαθαίνουν να διαχειρίζονται και να προσαρμόζονται σε δύσκολες καταστάσεις και αντιλαμβάνονται περισσότερο τη λειτουργία του οικοσυστήματος και των ζώων σ’ αυτό.

Τα ζώα εισέρχονται νωρίς στη ζωή των παιδιών μέσα απ’ τα παραμύθια, τα παιχνίδια, τα τραγούδια, τη μυθολογία και την παράδοση. Αυτές οι ιστορίες και δραστηριότητες αποδίδουν ανθρωπόμορφα χαρακτηριστικά στα ζώα και το αντίστροφο για τους ανθρώπους (π.χ. “Είσαι γενναίος σαν λιοντάρι”), υπογραμμίζοντας τη σημασία του συνδετικού κρίκου μεταξύ ανθρώπου και φύσης, ακόμη και με συμβολικό τρόπο. Όσον αφορά τα κατοικίδια ζώα, η σχέση μαζί τους είναι μια συνεχής πηγή στοργής και αφοσίωσης. Μεγάλοι και μικροί, δεν μπορούν παρά να παραδοθούν στην αγάπη και την αφοσίωση που αυτά προσφέρουν.

Βιβλιογραφία:

• Mezzalira, S., Scandurra, C., Santaniello, A., Mezza, F., Saturnino, C., Cristiano, S., ... & Bochicchio, V. (2022). Affiliative Bonds and Cruel Behavior in Childhood Interspecific Relationships: A Conceptual Framework on the Psychodynamics of Affect Regulation. Mediterranean Journal of Clinical Psychology, 10(3).
• Walsh, F. (2009). Human‐animal bonds I: The relational significance of companion animals. Family process, 48(4), 462-480.
• Triebenbacher, S. L. (1998). Pets as transitional objects: Their role in children's emotional development. Psychological reports, 82(1), 191-200.
• Paul, E. S., & Serpell, J. A. (1993). Childhood pet keeping and humane attitudes in young adulthood. Animal welfare, 2(4), 321-337.