Πριν χτυπήσει το κουδούνι: Διαχείριση σχολικού άγχους

Σιγά - σιγά οι διακοπές ολοκληρώνονται, το καλοκαίρι τελειώνει και η νέα σχολική χρονιά καταφθάνει. Αρκετά παιδιά και κυρίως αυτά που έρχονται πρώτη φορά σε επαφή με το σχολικό περιβάλλον ή αυτά που αλλάζουν εκπαιδευτική βαθμίδα βιώνουν έντονα το άγχος της έναρξης της σχολικής χρονιάς καθώς δεν γνωρίζουν τις συνθήκες με τις οποίες θα έρθουν αντιμέτωπα.

Το άγχος αυτό εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους παρουσιάζοντας σωματικά και συμπεριφορικά  συμπτώματα.

Σωματικά συμπτώματα:
● Δυσκολίες στον ύπνο (υπνοβασία, εφιάλτες, αϋπνίες)
● Δυσκολίες στην διατροφή
● Νυχτερινή ενούρηση
● Κοιλιακοί πόνοι, πονοκέφαλοι κ.α.
● Διαταραχή στην ροή του λόγου (τραυλισμός)

Συμπτώματα συμπεριφοράς:
● Άρνηση να πάει στο σχολείο
● Επιθετικότητα προς τους άλλους ή προς τον εαυτό του
● Εκνευρισμός και έντονες εκρήξεις θυμού χωρίς συγκεκριμένο λόγο
● Απομόνωση από συνομηλίκους
● Καταστροφή αντικειμένων
● Υπερβολικοί φόβοι

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι πίσω από τα αισθήματα άγχους συχνά κυριαρχεί το συναίσθημα του φόβου. Τα παιδιά δεν έχουν την απαιτούμενη ωριμότητα και δυσκολεύονται να  διαχειριστούν πρωτόγνωρες καταστάσεις όπως η ένταξη στο σχολικό περιβάλλον. Επιπλέον, τα παιδιά συχνά τρέμουν στην ιδέα της αποτυχίας καθώς το κοινωνικό κόστος είναι μεγάλο και δεν αισθάνονται ικανά να ανταπεξέλθουν στις προσδοκίες των γονιών τους.

Οι γονείς από την άλλη θεωρούν ότι το παιδί προσποιείται όταν αρνείται πεισματικά να πάει στο σχολείο και προβαίνουν σε αρνητική κριτική και αυστηρή οριοθέτηση. Πραγματικά όμως το παιδί μπορεί να υποφέρει καθώς  κατακλύζεται από έντονα συναισθήματα άγχους τα οποία δεν του επιτρέπουν να διαχειριστεί με ομαλό τρόπο την καθημερινότητά του τόσο εντός όσο και εκτός σχολείου.

Τι θα πρέπει να κάνουν οι γονείς:
Οι γονείς θα πρέπει να διατηρούν την ψυχραιμία τους και να αποφεύγουν να δημιουργούν εντάσεις στο ημερήσιο οικογενειακό περιβάλλον λόγω των δυσκολιών που φέρει το παιδί τους. Γενικά, καλό είναι να ενθαρρύνουν τα παιδιά να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, τους φόβους τους αλλά και τις αγωνίες τους. Επίσης, οι γονείς είναι σημαντικό να αναγνωρίζουν  τις δυνατότητες αλλά και τις αδυναμίες των παιδιών τους και να τα βοηθούν να θέτουν στόχους σε ρεαλιστικό επίπεδο.

Πάντως σε κάθε περίπτωση η συνεργασία οικογένειας και σχολείου κρίνεται απαραίτητη για την επιτυχή ένταξη του παιδιού στο σχολείο. Οι γονείς σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς θα πρέπει να προσπαθούν να διερευνούν και να εντοπίζουν τα βαθύτερα αίτια που οδηγούν ένα παιδί να παρουσιάζει άγχος για το σχολικό περιβάλλον.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση, μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111» ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

Herbert M., (2002). Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Oakas J., & Liptom M., (1990). Making the best of Schools: A handbook for parents teachers and policymakers, New Haven: Yale University Press.

Olmated P., (1991). Parent involvement in elementary education:  Findings and Suggestions from the follow through program,  The elementary School Journal.