Πριν χτυπήσει το Κουδούνι: «Μου κάνει bullying…» Πότε μια συμπεριφορά συνιστά πράγματι εκφοβισμό;

Η φράση «Μου κάνει bullying…» ακούγεται συχνά από τα παιδιά ή πολλές φορές ακόμα και από εμάς τους ενήλικες, άλλοτε ειπωμένη μεταξύ σοβαρού και αστείου, και άλλοτε με ειλικρινές παράπονο, πόνο ή αγανάκτηση. Ποιες όμως από όλες αυτές τις περιπτώσεις συνιστούν πράγματι εκφοβισμό; Πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε τα περιστατικά εκφοβισμού από οποιαδήποτε άλλη βίαιη συμπεριφορά μεταξύ των παιδιών έτσι ώστε να μπορούμε να βοηθήσουμε πιο αποτελεσματικά;

Πολλές φορές ο όρος bullying ή εκφοβισμός χρησιμοποιείται καταχρηστικά, για να περιγράψει ένα ευρύτερο φάσμα βίαιων συμπεριφορών, κάτι που τελικά μπορεί να οδηγήσει στο να χάσει ο όρος το νόημά του. Στην πραγματικότητα, το φαινόμενο του εκφοβισμού αποτελεί ένα υποσύνολο της βίας που εκδηλώνεται μεταξύ των παιδιών και διαθέτει πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (Olweus, 1991).

Συγκεκριμένα, για να θεωρηθεί μία συμπεριφορά εκφοβισμός, θα πρέπει η βία που δέχεται το παιδί, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής, λεκτικής/ ψυχολογικής βίας, σεξουαλικής ή διαδικτυακής βίας:
(α) Να γίνεται συστηματικά
(β) Να γίνεται με πρόθεση του ατόμου που ασκεί τον εκφοβισμό να προκαλέσει βλάβη στο παιδί - στόχο και
(γ) Να γίνεται μέσα σε μία σχέση άνισης δύναμης, όπου το άτομο που εκφοβίζει υπερέχει σε σχέση με το άτομο που υφίσταται τον εκφοβισμό.

Αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκφοβισμού είναι που κάνουν το φαινόμενο να μελετάται ως ξεχωριστό αντικείμενο και να χρήζει ιδιαίτερης αντιμετώπισης σε σχέση με άλλα φαινόμενα βίας μεταξύ των παιδιών. Μάλιστα, αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είναι που κάνουν το φαινόμενο του εκφοβισμού να έχει διάρκεια, καθώς και σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχοκοινωνική προσαρμογή του παιδιού που το βιώνει (Lien & Welander-Vatn, 2013), κάνοντας την ανάγκη για παρέμβαση και πρόληψη του φαινομένου, εξαιρετικά μεγάλη.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111» ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.

Βιβλιογραφία
Lien, L. & Welander-Vatn, A. (2013). Factors associated with the persistence of bullying victimization from 10th grade to 13th grade. A longitudinal study. Clinical Practice and Epidemiology in Mental Health, 9, 243-250
Olweus, D. (1991). Bully/victim problems among schoolchildren: Basic facts and effects of a school based intervention program. In D. J. Pepler & K. H. Rubin (Eds.), The development and treatment of childhood aggression (p. 411–448). Lawrence Erlbaum Associates, Inc.