Πριν χτυπήσει το κουδούνι: Πώς να διαχειριστείτε την σχολική άρνηση

Οι περισσότεροι γονείς, έρχονται κάποια στιγμή αντιμέτωποι με μια απροθυμία των παιδιών τους να πάνε στο σχολείο. Το φαινόμενο αυτό τις περισσότερες φορές είναι περιστασιακό και λίγα παιδιά επιμένουν σ’ αυτή τους την στάση. Γενικώς, η «σχολική άρνηση» ορίζεται ως η ακούσια μη παρακολούθηση του σχολείου, η οποία συνοδεύεται από άγχος και καταθλιπτική διάθεση.

Αρκετά συχνά η «σχολική άρνηση» ταυτίζεται ή συνδέεται με τη «σχολική φοβία» καθώς περιέχει τον φόβο εγκατάλειψης του σπιτιού και το άγχος του αποχωρισμού του παιδιού από τη μητέρα του.

Μπορούμε να πούμε ότι ένα παιδί πάσχει από «σχολική άρνηση», σύμφωνα με τον Berg (1969), όταν:
● Εμφανίζει σοβαρή δυσκολία να πάει στο σχολείο, με αποτέλεσμα την μακροχρόνια αποχή.
● Εκδηλώνει έντονο φόβο, ταραχή, ξεσπάσματα θυμού, στομαχόπονο και άλλα σωματικά συμπτώματα όταν πρόκειται να πάει στο σχολείο. Τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν συνήθως σε περιόδους αργιών, διακοπών και Σαββατοκύριακων που τα παιδιά δε χρειάζεται να πάνε στο σχολείο.
● Παραμένει στο σπίτι ενώ θα έπρεπε να βρίσκεται στο σχολείο, εν γνώσει των γονέων.
● Παρουσιάζει σοβαρή αντικοινωνική διαταραχή (ψευδολογία, άσκοπη περιπλάνηση, καταστροφικότητα).
● Δεν υπήρξε κάποιο τραυματικό συμβάν στο σχολικό περιβάλλον που μπορεί να αιτιολογήσει αυτή την άρνηση.

Οι αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν σε «σχολική άρνηση» ποικίλλουν. Πολλές όμως έρευνες αναφέρουν ως κύρια αιτία το άγχος αποχωρισμού. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε έρευνά του ο Broadwin (1932), «τα παιδιά φοβούνται ότι κάτι άσχημο θα συμβεί στις μητέρες τους και αυτό τα κάνει να τρέχουν σπίτι για επαναβεβαίωση και χαλάρωση του άγχους».

Παράγοντες που συχνά πυροδοτούν την εκδήλωση της «σχολικής άρνησης» είναι:
● Άσχημα οικογενειακά γεγονότα (θάνατος ή αρρώστια συγγενικού προσώπου, χωρισμός)
● Ασθένεια του ίδιου του παιδιού που το ανάγκασε να απέχει από το σχολείο
● Αλλαγή σχολείου, τάξης, δασκάλου
● Αποχή από το σχολείο λόγω διακοπών
● Γεγονότα στο σχολείο που έφεραν σε δύσκολη θέση το παιδί (σχολικός εκφοβισμός, προσβολή, εξευτελισμός)

Η αναγνώριση και αντιμετώπιση της «σχολικής άρνησης» του παιδιού πρέπει να είναι άμεση έτσι ώστε η κατάσταση αυτή να μη γίνει μόνιμη. Μερικές τεχνικές που βοηθάνε τους γονείς προς αυτή την κατεύθυνση είναι:
● Επιστροφή του παιδιού όσο πιο γρήγορα γίνεται στο σχολείο και όχι παραμονή του στο σπίτι.
● Προσπάθεια για αυτονόμηση του παιδιού. Ενθαρρύνετε το παιδί να ικανοποιεί σταδιακά μόνο του την ανάγκη για ύπνο, σίτιση, παιχνίδι.
● Διερεύνηση των αιτιών της σχολικής άρνησης. Προσπαθήστε να καταλάβετε τι είναι αυτό που δημιουργεί ανησυχία ή άγχος στο παιδί.
● Προτεραιότητα στην παραμονή του παιδιού στον σχολικό χώρο. Είναι σημαντικό να εξασφαλιστούν αρχικά τα θετικά συναισθήματα του παιδιού κατά την παραμονή του στον σχολικό χώρο πριν αυξηθούν οι σχολικές απαιτήσεις.
● Ενθάρρυνση για δημιουργία δεσμών με το εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου και τους συμμαθητές. Προς αυτή την κατεύθυνση μπορούν να βοηθήσουν οι εκπαιδευτικοί και ο/η διευθυντής του σχολείου.
● Καθώς πολλές φορές εντοπίζουμε το άγχος αποχωρισμού και στους γονείς και κυρίως στη μητέρα, είναι χρήσιμο να βοηθιούνται και οι ίδιοι ώστε να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους και να μη μεταφέρονται στο παιδί.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111» ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.